این روزها انتخاب شغلی که بار مالیاتی کمتری داشته باشد، می تواند تفاوت بزرگی در سودآوری و پایداری کسب وکار ایجاد کند. اگر به دنبال مشاغل معاف از مالیات هستید یا می خواهید بدانید کدام فعالیت ها به عنوان مشاغل کم مالیات شناخته می شوند، این مقاله دقیقاً برای شماست!
همچنین، به بررسی مشاغل معاف از مالیات کارتخوان خواهیم پرداخت که یکی از دغدغه های اصلی صاحبان کسب وکارهای کوچک در ایران است. بر اساس آخرین قوانین سازمان امور مالیاتی کشور تا مهر ۱۴۰۴ (اکتبر ۲۰۲۵)، این راهنما به شما کمک می کند تا با دید بازتری تصمیم گیری کنید. ما نه تنها لیست های به روز را ارائه می دهیم، بلکه نکات عملی برای بهره برداری از این معافیت ها را نیز بررسی می کنیم .
قبل از ورود به لیست ها، بیایید بفهمیم چرا دولت ایران برخی فعالیت ها را به عنوان مشاغل معاف از مالیات یا مشاغل کم مالیات دسته بندی می کند. هدف اصلی، حمایت از بخش های کلیدی اقتصاد مانند کشاورزی، آموزش و تولید است تا رشد پایدار ایجاد شود. طبق قانون مالیات های مستقیم (مصوب ۱۳۶۶ با اصلاحات تا ۱۴۰۴)، معافیت های مالیاتی بر اساس ماده های ۸۱، ۱۳۲، ۱۴۲ و ۱۴۳ تعریف شده اند. برای مثال، اگر درآمدی کمتر از سقف تعیین شده داشته باشید، می توانید از تبصره ماده ۱۰۰ استفاده کنید که فرآیند مالیات را ساده تر می کند.
در سال ۱۴۰۴، سقف معافیت پایه برای اشخاص حقیقی (مشاغل انفرادی) حدود ۷۰۰ میلیون تومان درآمد سالانه است، اما این رقم برای مشاغل کم مالیات می تواند با نرخ های پلکانی (از ۱۵% تا ۲۵%) محاسبه شود. تفاوت اصلی : معافیت کامل به معنای صفر مالیات است، در حالی که کم مالیات بودن یعنی نرخ پایین تر یا معافیت جزئی. این سیاست ها برای تشویق سرمایه گذاری در مناطق کمتر توسعه یافته یا فعالیت های دانش بنیان طراحی شده اند. مثلاً، اگر یک کشاورز باشید، نه تنها از مالیات درآمد معافید، بلکه می توانید از تسهیلات بانکی کم بهره نیز بهره ببرید.
مشاغل معاف از مالیات آن دسته فعالیت هایی هستند که بر اساس قانون، کاملاً از پرداخت مالیات بر درآمد معاف می شوند. این معافیت ها اغلب دائمی یا برای دوره های مشخص (مانند ۵ تا ۱۰ سال) اعمال می شوند. بر اساس آخرین بخشنامه های سازمان امور مالیاتی، فهرست اصلی شامل موارد زیر است:
| دسته بندی مشاغل | مثال های کلیدی | شرایط معافیت | نکات کاربردی |
| کشاورزی و دامداری | کشت محصولات زراعی، باغداری، دامپروری، مرغداری، زنبورداری | معافیت کامل طبق ماده ۸۱؛ شامل تعاونی های روستایی و عشایری | اگر زمین کشاورزی دارید، حتی فروش محصولات فرآوری شده مانند عسل یا لبنیات معاف است. برای شروع، مجوز جهاد کشاورزی بگیرید تا از یارانه ها هم بهره ببرید. |
| فعالیت های آموزشی و فرهنگی | مدارس غیرانتفاعی، دانشگاه ها، مراکز فنی حرفه ای، انتشار کتاب و مطبوعات (با مجوز وزارت ارشاد) | معافیت دائمی طبق ماده ۱۳۴؛ شامل درآمدهای آموزشی و پژوهشی | اگر معلم خصوصی هستید، با ثبت موسسه آموزشی، کل درآمدتان معاف می شود. در سال ۱۴۰۴، این معافیت به آموزش آنلاین هم گسترش یافته. |
| فعالیت های ورزشی | باشگاه های ورزشی دارای مجوز، درآمد فدراسیون ها | معافیت کامل طبق ماده ۱۳۴ | تمرکز روی ورزش های محلی مانند کشتی می تواند سودآور باشد؛ ترکیب با گردشگری ورزشی، معافیت دوگانه ایجاد می کند. |
| شرکت های دانش بنیان و فناوری | تولید نرم افزار، بیوتکنولوژی، نانوتکنولوژی | معافیت ۱۵ ساله طبق قانون حمایت از دانش بنیان ها | ارزیابی توسط معاونت علمی ریاست جمهوری؛ در ۱۴۰۴، تمرکز روی هوش مصنوعی افزایش یافته و معافیت ها تا ۲۰% بیشتر شده. |
| مشاغل معدنی و تولیدی در بخش خصوصی | استخراج معادن، تولید کالا در شهرک های صنعتی | معافیت ۵ ساله برای مناطق توسعه یافته، ۱۰ ساله برای مناطق محروم (ماده ۱۳۲) | اگر در سیستان سرمایه گذاری کنید، معافیت طولانی تر است؛ هزینه های تحقیق و توسعه هم کسر می شود. |
| فعالیت های گردشگری | هتل های سه ستاره و پایین تر، آژانس های مسافرتی (با مجوز میراث فرهنگی) | معافیت طبق ماده ۱۳۲؛ تمرکز روی اکوتوریسم | در سال ۱۴۰۴، معافیت برای تورهای مجازی اضافه شده؛ ترکیب با کشاورزی (اگروتوریسم) سود دوبرابر می کند. |
| موسسات خیریه و موقوفات | مراکز حمایتی، درآمد اوقاف | معافیت کامل طبق ماده ۱۳۹ | ثبت در سازمان بهزیستی ضروری؛ درآمد از کمک های مردمی معاف، اما فروش کالا مشمول نیست. |
این لیست بر اساس آخرین تغییرات قانون مالیات های مستقیم تا ۱۴۰۴ تدوین شده و شامل بیش از ۵۰ زیرشاخه می شود. نکته کلیدی: برای بهره برداری، باید اظهارنامه مالیاتی صفر ارسال کنید تا جریمه نشوید.
اگر به دنبال مشاغل کم مالیات هستید، این دسته فعالیت ها نرخ مالیاتی پایین تری (معمولاً ۱۵% یا کمتر) دارند یا بخشی از درآمدشان معاف است. این مشاغل اغلب کوچک مقیاس هستند و برای کارآفرینان تازه کار ایدئال اند. بر اساس گروه بندی مشاغل مالیاتی در ۱۴۰۴، گروه سوم (درآمد تا ۳۰ میلیارد تومان) نرخ پایین تری دارد.
برای محاسبه دقیق، از نرم افزارهای حسابداری استفاده کنید. مثلاً، یک تعمیرکار موبایل با درآمد ۱۰۰ میلیون تومان سالانه، تنها ۱۰ میلیون مالیات می پردازد اگر هزینه ها را درست کسر کند.
یکی از پربحث ترین موضوعات، مشاغل معاف از مالیات کارتخوان است. دستگاه های POS (کارتخوان) از سال ۱۳۹۸ به سیستم مالیاتی متصل شدند، اما معافیت هایی برای کاهش مالیات وجود دارد. بر اساس قوانین جدید تا ۱۴۰۴، اگر سود سالانه کمتر از ۳۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان باشد، معافید. همچنین، تراکنش های زیر ۲۰ میلیون تومان در سال اغلب بررسی نمی شوند.
برای معافیت، حساب بانکی را در سامانه مالیاتی ثبت کنید. اگر تراکنش هایتان نشان دهنده درآمد بالاتر باشد، نرخ ۳% اضافی اعمال می شود، اما با اثبات هزینه ها می توانید کاهش دهید. در ۱۴۰۴، تمرکز روی شفاف سازی تراکنش ها افزایش یافته، پس حسابداری دقیق کلیدی است.
برای استفاده از مشاغل معاف از مالیات یا مشاغل کم مالیات، مراحل زیر را طی کنید:
هشدار: سوءاستفاده مانند پنهان کاری تراکنش ها جرایم مالیاتی سنگین دارد. اگر شغلتان ترکیبی است (مثل کشاورزی+فروش آنلاین)، بخش معاف را جدا کنید.
در سال ۱۴۰۴، دیجیتال سازی مالیاتی تقویت شده و معافیت کسب وکارهای آنلاین گسترش یافته است. سقف معافیت کارتخوان به ۳۵.۶ میلیون تومان رسید. مشاغل سبز مانند انرژی تجدیدپذیر معافیت های جدیدی دریافت کردند. در آینده، احتمال افزایش سقف معافیت ها برای حمایت از اقتصاد پساکرونا و تشویق سرمایه گذاری در فناوری های نوین و پایدار وجود دارد. پیش بینی می شود معافیت های صادراتی نیز تقویت شوند.
انتخاب مشاغل معاف از مالیات، مشاغل کم مالیات یا مشاغل معاف از مالیات کارتخوان نه تنها بار مالی را کاهش می دهد، بلکه فرصت رشد ایجاد می کند. با تمرکز روی کشاورزی، آموزش یا خدمات کوچک، می توانید سود بیشتری ببرید. همیشه قوانین را چک کنید و حرفه ای عمل کنید تا از مزایا حداکثری بهره ببرید.
